Akran zorbalığında hangi roller öne çıkıyor?

Akran zorbalığı, özellikle ergenlik dönemindeki bireyler arasında yaygın bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Zorbalık, bir bireyin veya grubun, başka bir birey veya gruba karşı sürekli ve kasıtlı olarak zarar verme amacı gütmesi şeklinde tanımlanabilir. Bu durum, sadece fiziksel şiddetle sınırlı kalmayıp, sözlü, sosyal veya çevrim içi (siber) zorbalık biçimlerinde de kendini göstermektedir. Akran zorbalığında farklı rollerin varlığı, bu olgunun karmaşıklığını artırmaktadır.

Zorba, akran zorbalığı sürecinin en belirgin aktörüdür. Zorbalık eylemlerini gerçekleştiren bireydir ve genellikle güç, kontrol veya üstünlük sağlama amacı güder. Zorba bireyler, kendilerini güçlü hissetme veya başkalarını küçültme ihtiyacı duyabilirler. Bu tür bireyler genellikle;

• Empati yoksunluğu sergilerler,
• Başkalarını manipüle etme yeteneğine sahiptirler,
• Gruplar içinde popülarite kazanma amacı taşırlar.

Hedef, zorbalık eylemlerinin hedef alındığı bireydir. Bu bireyler genellikle zorbalığın mağduru konumundadır. Hedefler, zorbalığa uğrayan bireyler olarak;

• Düşük özsaygıya sahip olabilirler,
• Farklılıkları (fiziksel, sosyal veya kültürel) nedeniyle hedef alınabilirler,
• İletişim becerileri zayıf olabilir.

Gözlemciler, zorbalık eylemlerine tanıklık eden ancak doğrudan müdahale etmeyen bireylerdir. Bu grup, zorbalığın dinamiklerini etkileyebilir. Gözlemciler;

• Olayı normalleştirebilir veya sessiz kalabilirler,
• Destekleyici veya müdahale edici roller üstlenebilirler,
• Gözlemci olmanın kendilerine sağladığı bir güç hissi yaşayabilirler.

Destekleyiciler, hedefe yardım etmeye çalışan bireylerdir. Bu kişiler, zorbalık eylemlerine karşı çıkma cesareti göstererek;

• Hedefin yanında durabilirler,
• Durumu yetkililere bildirme yoluna gidebilirler,
• Hedefin sosyal destek ağını güçlendirebilirler.

İzleyiciler, zorbalık olaylarını pasif bir şekilde izleyen bireylerdir. Bu grup, zorbalık eylemlerine doğrudan katılmamakla birlikte, durumu dolaylı olarak etkileyebilir. İzleyiciler;

• Olayların seyrini değiştirebilirler,
• Gözlemci olarak kalmayı tercih edebilirler,
• Zorbalığın yaygınlaşmasına katkı sağlayabilirler.

Akran zorbalığında öne çıkan roller, zorbalığın dinamiklerini anlamak için kritik öneme sahiptir. Her birey, zorbalık sürecinin bir parçası olarak farklı roller üstlenebilir. Bu rollerin farkında olmak, zorbalığın önlenmesi ve müdahale stratejilerinin geliştirilmesi açısından önemlidir. Eğitimciler, aileler ve toplumlar, akran zorbalığına karşı etkili bir mücadele için bu rollerin bilincinde olmalı ve uygun stratejiler geliştirmelidir.

Bunun yanı sıra, akran zorbalığını önlemek amacıyla;

• Okul ortamında farkındalık yaratılması,
• Destekleyici bir sosyal ağ oluşturulması,
• Empati geliştiren eğitim programlarının uygulanması önemlidir.